Ooit heb ik het genoegen gehad om te vergaderen in de grote salon van Museum Van Loon. Wat een pracht en praal. Zelfs nu nog staat het hele woonhuis vol familiestukken. En het is te bezoeken sinds de familie Van Loon het in 1973 openstelde voor het publiek.
‘Dineren aan de gracht’ vertelt het verhaal van vier eeuwen diners bij de familie Van Loon aan onder meer de Keizersgracht 672. Zowel de tafelgebruiken van de familie upstairs als alle voorbereidingen van het personeel in het souterrain (downstairs) komt aan bod. In korte intermezzo’s trakteert Janny van der Heijden ons op culinaire gebruiken die horen bij die tijd. ‘Dineren aan de gracht’ is trouwens ook een uitgave die hoort bij de gelijknamige tentoonstelling. Hiermee wordt gevierd dat de restauratie en herinrichting van het souterrain is voltooid, zodat we nu de keuken kunnen bezoeken.
Dineren aan de gracht is een prachtig inkijkje hoe de elite gasten ontving en feesten vierde. Zo wilde men bij intieme bijeenkomsten niet continue personeel in de eetkamer hebben. Daaruit ontstond in Engeland de side table die als klapbuffet in Nederland navolging kreeg. Ook de welbekende overgang van dineren à la Française (alles in één keer op tafel) naar dineren à la Russe (per gang) komt aan bod.
Uiteraard was het de bedoeling om met het porseleinen servies en het tafelzilver -voorzien van het familiewapen- te laten zien dat het je goed gaat. Grappig is dat je aan de hand van de kleine geschiedenis (die van de familie Van Loon) ook de grote geschiedenis weer terug ziet komen. Bijvoorbeeld de VOC en de Gouden Eeuw, de patriotten en orangisten en zelfs de Tweede Wereldoorlog hebben hun invloed gehad op de Van Loons.
Mensen van naam en faam hebben door de eeuwen heen aan tafel gezeten bij de familie Van Loon. Zeker in de periode dat Thora van Loon fungeerde als Dame du Palais van Koningin Wilhelmina. Zij leunde daarbij op kokkin Leida, knecht Gerrit en butler Theo naast kameniers, koetsiers en dienstbodes.
Het tweede deel van ‘Dineren aan de gracht’ bevat originele familierecepten die door Janny van der Heijden zijn bewerkt voor huidig gebruik. De recepten komen uit twee kookschriftjes die bewaard zijn gebleven. Het zijn gerechten die eind 19e eeuw en begin 20e eeuw in de huishouding van Willem Hendrik van Loon en Thora Nanna van Loon-Egidius werden geserveerd. Door het personeel genuttigd in het souterrain, door de familie in de tuinkamer, of als onderdeel van een formeel diner in de eetkamer. Rijke gerechten zoals kreeftcroquetten en gourmandise de chevreuil (reebiefstuk met paté en dragon) of simpelere zaken bijvoorbeeld bessengeleipudding en koolsoep.
‘Dineren aan de gracht’ is een rijk geïllustreerd leesbaar boek met als toegift een aantal familierecepten. Leuk om ook de tentoonstelling te bezoeken, waardoor alles nog meer tot leven komt. Dat kan nog tot en met 14 januari 2019.
Dineren aan de gracht – Willem te Slaa en Janny van der Heijden – uitgever Nijgh & van Ditmar – ISBN9789038805580 – €29,99